Vào khoảng 10 giờ tối 5/3, một lượng lớn người dùng bỗng dưng không thể sử dụng mạng xã hội Facebook và Instagram. Trên trang báo cáo vấn đề mạng Downdetector, đã có hàng trăm ngàn báo cáo vấn đề với Facebook và hàng vạn báo cáo cho Instagram. 

Được biết, hầu hết người dùng Facebook (76%) gặp vấn đề khi đăng nhập, trong khi 61% người dùng Instagram gặp vấn đề với ứng dụng di động. Tình trạng cũng tương tự với dịch vụ tin nhắn Facebook Messenger.

Trong khi đó WhatsApp, một sản phẩm khác của Meta, công ty mẹ của Facebook, không bị ảnh hưởng.

Một tiếng đồng hồ sau đó, đại diện Facebook, Andy Stone, đăng trên mạng xã hội X (từng là Twitter), cho biết họ đã “giải quyết vấn đề nhanh hết mức có thể cho các người dùng bị ảnh hưởng”.

Sự kiện gián đoạn này làm nhiều người liên tưởng đến một trường hợp tương tự diễn ra vào 2021, khi Facebook, Instagram và WhatsApp bỗng dưng không hoạt động nhiều tiếng đồng hồ, làm thiệt hại doanh thu cho Meta khoảng 65 triệu USD và khiến cổ phiếu của họ mất 4,8% giá trị.

Nếu tính về thiệt hại cho các doanh nghiệp, người dùng thương mại trên Facebook, thì lần gián đoạn ngắn ngủi lần này có lẽ đã không mấy đáng sợ. Và nếu so sánh với các dịch vụ khác, thì gián đoạn dịch vụ Facebook, một mạng xã hội, khó có thể gây ra thiệt hại nặng nề ngang bằng với những lần “mất điện” của các dịch vụ tìm kiếm Google, email từ Gmail hay dịch vụ phần mềm văn phòng Office365 của Microsoft, vốn phục vụ nhiều khách hàng tập đoàn, doanh nghiệp lớn.

Tuy vậy, đây cũng là dịp để ghé thăm câu hỏi: “Liệu doanh nghiệp có nên dựa dẫm vào Facebook cho mục đích chuyên nghiệp?”.

Một hiện thực đáng ngại là có rất nhiều doanh nghiệp vẫn sử dụng Facebook như phương tiện liên lạc nội bộ. Điều này không những hoàn toàn không hợp lý, bởi Facebook là một dịch vụ không được thiết kế cho mục đích liên lạc cho công việc, mà còn có thể mang lại rất nhiều hiểm họa tiềm tàng.

Nguy cơ đầu tiên đến từ vấn đề an ninh bảo mật. Việc thiết lập mật khẩu, các biện pháp an ninh cho một tài khoản Facebook cá nhân được thực hiện bởi nhân viên chứ không nằm trong tầm kiểm soát của doanh nghiệp. 

Đó là chưa kể các thông tin cá nhân của nhân viên lẫn lộn với thông tin công việc. Một tài khoản ghi rõ tên tuổi thật, vai trò trong công ty,... dễ dàng trở thành một hướng tấn công cho hacker với mục tiêu chiếm đoạt thông tin mật.

May thay các doanh nghiệp có nhiều lựa chọn thay thế ngoài Facebook. Trên thị trường hiện đã có các giải pháp cho phép tự tổ chức như Slack, hay các dịch vụ có sẵn với tính năng dành riêng cho công việc như Microsoft Teams, Google Chat. Thậm chí Meta, công ty mẹ của Facebook, có riêng dịch vụ của họ với tên gọi Workplace.

Thế nhưng tại nước ta, các doanh nghiệp thương mại điện tử, hộ kinh doanh, tiểu thương, không có nhiều lựa chọn nào khác tốt hơn Facebook trong việc tương tác với người tiêu dùng.

Dữ liệu của Statista cho thấy trong 2024, có 52,6 triệu người dùng Facebook tại Việt Nam và được dự đoán sẽ tăng lên thành 64,17 triệu trong 2026. Theo nghiên cứu của Acclime, người tiêu dùng Việt Nam ưa thích mô hình mua sắm xã hội. Hầu hết các hoạt động mua bán diễn ra trong inbox, và giao dịch có thể thực hiện qua chat trực tiếp giữa người bán và người mua.

Ngoài Facebook, những doanh nghiệp có kinh phí vẫn bán hàng qua trang web của riêng họ, cũng như các nền tảng thương mại điện tử khác như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Tiktok Shop. Nhưng đối với các tiểu thương và hộ buôn bán gia đình, Facebook là nơi duy nhất họ có thể tương tác với khách hàng tiềm năng mà vẫn giữ mức lợi nhuận chấp nhận được.

Thị trường C2C - Consumer to consumer, người dùng buôn bán với người dùng, cũng là một phân khúc tại Việt Nam rất gắn bó với Facebook. Shopee, hãng thương mại điện tử phổ biến nhất tại Việt Nam, cùng những tên tuổi khác như Lazada, Sendo,... cũng phục vụ cho phân khúc C2C này nhưng lại thiếu tính chất mạng xã hội.

Trên Facebook, những người dùng và tiểu thương hoạt động trong các cộng đồng thân mật, cho phép việc buôn bán diễn ra ngay trong trang. Và dĩ nhiên điểm mạnh nhất của Facebook là marketing, người dùng dễ dàng nhận được tin quảng cáo, bài đăng từ shop họ quan tâm trong khi lướt bảng tin hàng ngày.

Zalo, một nền tảng tin nhắn trực tuyến, là một phương tiện liên lạc lựa chọn thứ hai cho thương mại điện tử xã hội. Thế nhưng tính chất bắt nguồn là một dịch vụ nhắn tin của Zalo khiến họ vẫn còn thiếu nhiều tính năng xã hội, khiến việc quảng bá marketing, khám phá sản phẩm… vẫn chưa được tốt lắm. Zalo vẫn đang dần dần cải thiện các tính năng và sở hữu một tiềm năng lớn trong ngành thương mại điện tử.

Nhìn chung, Facebook có sức ảnh hưởng khác nhau tùy theo tầm cỡ và phương thức hoạt động của các doanh nghiệp. Trong vai trò phương tiện liên lạc, đã có nhiều lựa chọn khác tối ưu hơn cho môi trường chuyên nghiệp. Còn với vai trò công cụ marketing, nếu vắng bóng Facebook chắc chắn sẽ gây nhiều đứt gãy trong cách làm việc của nhiều công ty. Tuy vậy, Facebook lại giữ vị trí không thể thay thế đối với các tiểu thương nhỏ, vốn không có lựa chọn nào tốt hơn.