Sức ép cạnh tranh với hàng hóa sản xuất trong nước

Những căng thẳng địa chính trị vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, tiếp tục gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Đặc biệt kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nắm quyền với nhiệm kỳ thứ hai đã và đang tạo ra ảnh hưởng một cách sâu sắc tới kinh tế thế giới.

Đáng chú ý, Mỹ vừa bổ sung áp thuế 10% với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc. Trong khi Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng hàng đầu, thị trường xuất khẩu lớn thứ hai và nguồn cung hàng hóa, đặc biệt nguyên liệu sản xuất lớn nhất của Việt Nam. Nhiều chuyên gia cho rằng, mỗi động thái của nền kinh tế và chính sách liên quan của Trung Quốc đều có ảnh hưởng, tác động đến hoạt động thương mại của Việt Nam.

Ông Nông Đức Lai - Tham tán thương mại, trưởng chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, động thái của Mỹ sẽ tác động đến xuất khẩu, làm giảm đầu tư và tiêu dùng trong nước của Trung Quốc, từ đó kéo theo sụt giảm tăng trưởng GDP từ 0,3 - 0,4 điểm phần trăm, đồng thời có thể tác động làm giảm lạm phát của Trung Quốc 0,2 điểm phần trăm.

 Về mặt tích cực, theo ông Lai, các doanh nghiệp Trung Quốc và quốc tế đã tìm cách đa dạng hóa sản xuất để tránh thuế quan từ Mỹ, dẫn đến việc mở rộng đầu tư vào các quốc gia như Việt Nam. Điều này gián tiếp thúc đẩy Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ chi phí lao động cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi.

“Việc thu hút đầu tư nước ngoài mở ra cơ hội cho Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất phụ trợ, tạo cơ hội cho doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp nhẹ. Việt Nam cũng có cơ hội thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Quốc khi nước này hạn chế nhập hàng từ Mỹ và kích cầu tiêu dùng trong nước”, ông Lai nhìn nhận.

Tuy nhiên, ông Lai cũng tỏ ý quan ngại khi hàng hóa Trung Quốc bị hạn chế xuất khẩu sang thị trường Mỹ, buộc doanh nghiệp nước này tìm cách xuất khẩu sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam, gây sức ép cạnh tranh với hàng hóa sản xuất trong nước của Việt Nam. Đồng thời, hàng hóa Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với hàng Trung Quốc tại thị trường này do dư thừa vì hạn chế xuất khẩu. Bên cạnh đó, trước những tác động từ chính sách thương mại của Mỹ, Trung Quốc sẽ tiếp tục thả đồng NDT mất giá so với USD để thúc đẩy xuất khẩu, như vậy, áp lực hàng hóa Trung Quốc đối với Việt Nam sẽ càng lớn hơn.

"Ngoài việc thả nổi đồng NDT để thúc đẩy xuất khẩu, Trung Quốc có thể thông qua các phương thức như thương mại chuyển khẩu, chuyển khâu lắp ráp hàng hóa ra nước ngoài thông qua đầu tư để xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mỹ và các nước áp thuế cao. Điều này gây rủi ro cho các nước mà Trung Quốc hướng tới đầu tư khi chính quyền Mỹ mạnh tay truy xuất nguồn gốc đối với hàng hóa Trung Quốc", ông Lai nói đồng thời khuyến cáo, khi chuyển hướng và tăng cường xuất khẩu sang các thị trường ngoài Mỹ, EU, các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ hạ thấp các tiêu chuẩn hàng hóa theo nhu cầu của thị trường hướng tới và tranh giành đơn hàng với nhiều nước, trong đó có Việt Nam sẽ tác động đối với doanh nghiệp Việt Nam trong trung hạn.

Cần dự báo chính xác xu hướng thị trường để ứng phó linh hoạt

Nêu thêm bất lợi đối với thương mại Việt Nam, ông Đỗ Ngọc Hưng, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Mỹ nhận định, khó khăn lớn nhất hiện nay vẫn là Việt Nam chưa được coi là nền kinh tế thị trường đầy đủ, dẫn đến bất lợi trong các cuộc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp của Mỹ.

Trước thực tế này, ông Hưng kiến nghị khẩn trương xây dựng một lộ trình cụ thể để Việt Nam bảo vệ lợi ích thương mại trước các biện pháp thuế quan tiềm tàng từ chính quyền Tổng thống DonaldTrump, đồng thời tăng cường hợp tác chiến lược với Mỹ nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trong quan hệ song phương giữa hai nước.

Năm 2025, nhiều dự báo thách thức đối với hoạt động thương mại toàn cầu. Các biện pháp phòng vệ thương mại sẽ ngày càng gia tăng, các nền kinh tế lớn điều chỉnh chính sách nhằm bảo hộ ngành sản xuất trong nước. Thứ trưởng Bộ Công Thương - bà Phan Thị Thắng lưu ý, việc nắm bắt tình hình, dự báo chính xác xu hướng thị trường, xây dựng giải pháp ứng phó linh hoạt và nâng cao năng lực cạnh tranh là yêu cầu cấp thiết để doanh nghiệp thích ứng với biến động toàn cầu.

“Các Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần tăng cường theo dõi, phân tích và đánh giá chính sách thương mại của các nước sở tại, kịp thời tham mưu các biện pháp phản ứng chính sách phù hợp, đảm bảo quyền lợi của Việt Nam trong hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng thời tiếp tục nghiên cứu sâu về nhu cầu, thị hiếu và yêu cầu thị trường, từ đó tham mưu cho Bộ Công Thương về chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu, đưa ra khuyến cáo định hướng sản xuất, kinh doanh trong nước”, Thứ trưởng Phan Thị Thắng chỉ đạo.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng lưu ý các Thương vụ cần chủ động phối hợp với các cơ quan nước sở tại liên quan tới các vấn đề phát sinh, như các vụ kiện hoặc các vụ việc lừa đảo để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, Việt Nam luôn coi Mỹ là đối tác quan trọng hàng đầu, quan hệ kinh tế Việt Nam và Mỹ mang tính chất bổ trợ lợi thế cạnh tranh cho nhau. Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai nhất quán các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển phát triển nhanh, bền vững dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; cải cách nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; xây dựng nền kinh tế Việt Nam tự chủ trên cơ sở làm chủ công nghệ, tích cực hội nhập và đa dạng hóa thị trường.