Chè Việt Nam cẩn trọng với 'bẫy giá rẻ' của thế giới
(DNTO) - Từng được ví như "vàng xanh", song giá trị thành phẩm chè của Việt Nam hiện nay chỉ bằng 70-75% so với sản phẩm cùng loại trên thị trường thế giới.
Phát biểu tại Diễn đàn “Kết nối sản xuất và tiêu thụ chè chất lượng cao”, ngày 5/11, ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, (Bộ NN&PTNT), cho hay ngành chè Việt Nam với bề dày lịch sử hàng ngàn năm, từng được ví như "vàng xanh" của đất nước, mang trong mình tiềm năng to lớn và những giá trị truyền thống quý báu.
Việt Nam hiện đứng thứ 5 thế giới về xuất khẩu chè, với sản phẩm được xuất khẩu đến hơn 100 quốc gia và vùng lãnh thổ. Sản lượng chè đạt 1 triệu tấn năm 2015 tăng lên 1,125 triệu tấn năm 2023. Đến nay, Việt Nam đã chế biến được khoảng 15 loại chè khác nhau với sản phẩm chè chủ yếu là chè đen và chè xanh.
"Tuy nhiên, giá trị thành phẩm chè của Việt Nam vẫn thấp, chỉ đạt khoảng 65% so với mức bình quân của thế giới và chỉ bằng 55% giá bình quân của chè xuất khẩu từ Ấn Độ và Sri Lanka", ông Mạnh nói.
Theo ông Hoàng Vĩnh Long, Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam, mảng tiêu dùng nội địa chúng ta làm rất tốt như tại các tỉnh Thái Nguyên, Hà Giang, Sơn La, Thái Nguyên, có loại chè bán thấp nhất ở giá bình quân 7 USD/kg, nhưng cũng có loại chè bán với giá khoảng hơn 20 USD. Như vậy, hòa chung giá chè trong nước trung bình khoảng 14 USD/kg.
"Thế giới nhìn nhận thị trường chè Việt Nam là thị trường giá rẻ và tìm kiếm lợi nhuận tại đây. Trong khi đó, người làm chè đang ở tình trạng dễ mua, dễ bán nên không trau chuốt, làm mới mình mà chỉ tập trung sản xuất để đạt thỏa thuận mua bán trước mắt. Đó là lí do vì sao chè Việt Nam dễ rơi vào “bẫy giá rẻ” của thế giới", ông Long cho hay
Đồng thời chỉ rõ, hiện nay có nhiều nhà máy nhỏ chắp vá đang rơi vào bẫy giá rẻ do thời gian dài chưa có đổi mới: nông nghiệp phá vỡ sản xuất tập trung, nông công nghiệp còn ít. Và họ lại tiếp tục tìm mua búp rẻ.
Như vậy, để khắc phục hiện trạng này, cần tập trung liên kết doanh nghiệp, HTX, nông dân, chính quyền địa phương. Tất cả cần vào cuộc để khai thác tiềm năng, bỏ tư duy “dìm giá”, phân tán thị trường.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Đoàn Anh Tuân, Giám đốc Công ty TNHH Thế Hệ Mới, cho rằng, Việt Nam có nhiều sản phẩm mà thế giới không có như Trà Shan Tuyết cổ thụ Tà Xùa, Trà vàng Cổ Thụ Tủa Chùa… có thể thu về giá trị hàng chục ngàn USD/kg thay vì vài triệu đồng.
Theo đó, để cây chè trở thành cây làm giàu, các doanh nghiệp xuất khẩu chè cần tập trung vào việc nâng cao giá trị gia tăng; đầu tư trang thiết bị, nâng cao công nghệ sản xuất túi lọc, đảm bảo công nghệ sản xuất chất lượng cao nhất…
Đại diện Cục Trồng trọt cho rằng, để phát triển vùng sản xuất và nâng cao chất lượng chè, cần chú trọng xây dựng vùng chè an toàn, kết hợp với cơ cấu giống phù hợp, định hướng tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và quy hoạch các nhà máy chế biến nhằm gia tăng giá trị. Liên kết các vùng chè đặc sản với chương trình OCOP và phát triển du lịch.
"Doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất chè phải chịu trách nhiệm về an toàn đối với thực phẩm do mình sản xuất, kinh doanh; có phương án quản lý an toàn thực phẩm trên cơ sở quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, quy định do cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền ban hành và tiêu chuẩn do tổ chức, cá nhân sản xuất công bố áp dụng", ông Mạnh nói.