Bàn giải pháp để nông nghiệp "sống khỏe" trong đại dịch Covid-19
(DNTO) - Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các nhóm ngành hàng chịu thiệt hại nặng nề nhất là sản phẩm trái cây tươi, rau củ quả, thủy sản. Trong bối cảnh đó, các hộ nông dân, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, hợp tác xã, ngay cả các doanh nghiệp xuất khẩu cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.
Sản phẩm trái cây tươi, rau củ quả bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Ảnh: T.L
Chia sẻ tại diễn đàn Nông nghiệp mùa thu 2020 với chủ đề "Định hướng chính sách nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19, diễn ra hôm nay 19/11, PGS.TS Đào Thế Anh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam đánh giá, năm 2019 - 2020, sản phẩm nông sản trong nước và xuất khẩu bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 khiến các chuỗi giá trị bị đứt gãy.
Khảo sát cho thấy, các nhóm ngành hàng chịu thiệt hại nặng nề nhất do ảnh hưởng của đại dịch là sản phẩm trái cây tươi, rau củ quả, thủy sản. Trong bối cảnh đó, hộ nông dân là đối tượng chịu tổn thương lớn nhất. Không chỉ có nông hộ, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, hợp tác xã, ngay cả các doanh nghiệp xuất khẩu cũng chịu ảnh hưởng lớn.
Tuy nhiên cũng theo ông Đào Thế Anh, một số sản phẩm có chế biến, bảo quản tốt thì có lợi thế trong bối cảnh này. Các chuỗi giá trị ngắn cung ứng cho đô thị, có hợp đồng thì hoạt động ổn định hơn. Xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc cũng thuận lợi hơn.
“Dịch Covid-19 cũng tạo nhu cầu nông sản thế giới tăng lên. Doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội sau Covid-19 để xuất khẩu trực tiếp, đa dạng thị trường. Nhưng theo đó là những thách thức về tiêu chuẩn đa dạng, kiểm dịch và an toàn thực phẩm yêu cầu cao, khả năng cung ứng khối lượng lớn với chất lượng ổn định”, ông Thế Anh cho biết.
Ông Đào Thế Anh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam phát biểu tại hội thảo. Ảnh: PV
Dưới góc nhìn của người nghiên cứu tác động của dịch Covid-19 đối với 4 chuỗi giá trị tại Cao Bằng và Bắc Kạn, TS. Phạm Công Nghiệp, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp cho biết, sản lượng tiêu thụ 4 nhóm gồm: lợn đen, gừng, chuối và bò, giảm lần lượt: 45%, 30%, 73% và 77%.
Giá bán của bò và chuối cũng giảm lần lượt 21,4% và 57,3%. Ngoài ra, chi phí sản xuất tăng 8,5%, 10%, 3% và 25%. Kéo theo đó, doanh thu của tác nhân thương mại của cả 4 nhóm cũng giảm từ 30 - 82%.
Tác động của dịch Covid-19 lên chuỗi giá trị được nhóm nghiên cứu chỉ ra có tác động đến chi phí sản xuất, chi phí vận chuyển, hao hụt và lãng phí nông sản tăng. Cung cấp vật tư đầu vào khó khăn, trong khi giá nông sản và sản lượng tiêu thụ lại giảm.Khảo sát cũng cho thấy, trong bối cảnh ảnh hưởng, các nhu cầu hỗ trợ gồm: Thị trường, đầu vào sản xuất nông nghiệp, vay vốn, giảm lãi suất, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, giãn trả nợ vạy, hỗ trợ tài chính…
Để ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển trong bối cảnh chịu tác động của dịch Covid-19, các chuyên gia, nhà quản lý đã đề xuất một số cơ chế, chính sách, giải pháp nhằm thúc đẩy hệ thống nông nghiệp bền vững.
Ông Đào Thế Anh nhấn mạnh rằng, để tăng cường tính bền vững của hệ thống thực phẩm, Nhà nước cần có chính sách đầu tư cho khoa khọc công nghệ như về nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn để nâng cao hiệu quả, hỗ trợ hộ nông dân nhỏ tham gia chuỗi giá trị và tăng cường tính chống chịu của chuỗi với các rủi ro.
Có chính sách tăng cường năng lực cho hộ nông dân, hợp tác xã, cho doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm. Xây dựng nông dân chuyên nghiệp hoá để tạo quy mô sản xuất, có sự liên kết với hợp tác xã.
Cơ sở sản xuất, chế biến cần đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ, tránh đứt gãy chuỗi khi dịch xảy ra. Ảnh: T.L
Hợp tác xã có thể tham gia vào toàn bộ, hay một phần của chuỗi giá trị nông, lâm, thủy sản. Nhưng thực tế các hợp tác xã của Việt Nam mới làm tốt ở khâu sản xuất, dịch vụ đầu vào và thu hoạch, chưa quản trị tốt chất lượng sản phẩm.
Do đó cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hợp tác xã; khuyến khích và tạo điều kiện để doanh nghiệp liên kết với hợp tác xã. Các ngân hàng cũng cần dịch chuyển từ người cho vay dựa vào tài sản thể chấp sang là những nhà cung cấp các giải pháp tài chính cho hợp tác xã.
Qua nghiên cứu tác động của Covid-19 lên chuỗi giá trị nông sản ở Cao Bằng và Bắc Kạn, ông Phạm Công nghiệp cho rằng, cơ sở sản xuất, chế biến cần đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ vào chế biến sản phẩm, giảm tỷ lệ hao hụt; đẩy mạnh liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi, đảm bảo quá trình lưu thông sản phẩm, tránh đứt gãy chuỗi, đảm bảo sự phân phối lợi ích hài hòa giữa các tác nhân khi dịch xảy ra; đặc biệt là đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm qua các kênh hàng mới, kênh hàng hiện đại.
Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Thứ, Giám đốc Công ty GC Food cho biết, hậu Covid-19, doanh nghiệp đã chủ động thay đổi kinh doanh trong trạng thái bình thường mới để đáp ứng kịp thời cho các tình huống xảy ra; đồng thời chuyển đổi số hoạt động phân phối, kinh doanh và bán hàng.
“Nhà nước cần có chính sách ưu đãi, khuyến khích cho doanh nghiệp về tạo cơ hội quỹ đất đầu tư nông nghiệp sạch; chính sách hỗ trợ đầu tư thêm cho việc nghiên cứu phát triển sản phẩm nông nghiệp sạch phục vụ nhân dân”, ông Thứ đề xuất.
Có thể bạn quan tâm
Tin khác
'Thảnh thơi tài chính thế hệ Z – Từ sống sót đến sống đầy' lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng sinh viên
