Đến thăm vườn mận của gia đình chị Tòng Thị Thanh ở bản Hùn, xã Chiềng Cọ. Gia đình chị có gần 2 ha trồng mận tam hoa, đã cho thu hoạch hơn 10 năm nay, năng suất đạt khoảng 8 tấn/ha. Trước đây, cây mận của gia đình chị để tự nhiên không chăm sóc nên quả mận tam hoa nhỏ, bán không được giá.

Chị Thanh kể: Năm 2021, sau khi tham quan mô hình và học hỏi kinh nghiệm từ các hộ trồng mận ở xã Phiêng Khoài huyện Yên Châu, gia đình chị đã đầu tư lắp đặt hệ thống nước tưới ẩm tự động, tỉa cành, hạ tán và bón phân chuồng cho cây mận. Nhờ chăm sóc tốt, vườn mận của gia đình năm nay quả to, mọng nước, đầu vụ bán với giá từ 30-35.000 đồng/kg, giữa vụ vẫn giữ được giá khoảng 27-30.000 đồng/kg đối với mận loại 1.

Phấn khởi năm nay mận được mùa, chị Thanh chia sẻ: Những ngày này, gia đình tôi huy động 4 người trong gia đình và thuê thêm 6 lao động địa phương để kịp thu hoạch mận tam hoa. Từ đầu vụ đến nay, gia đình thu hoạch được khoảng 12 tấn quả, trừ chi phí thu khoảng 200 triệu đồng. Ngoài bán hàng trực tiếp cho các thương lái, gia đình kết hợp bán hàng trực tuyến qua các mạng xã hội facebook, zalo và thường xuyên đăng tải hình ảnh vườn mận chín trên trang facebook để thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm hái quả tại vườn.

Chiềng Cọ có gần 800 ha trồng mận, trong đó có 280 ha trồng mận tam hoa. Từ đầu vụ thu hoạch mận, các thương lái tìm về tận vườn để mua mận của người dân. Khẩn trương thu mua, đóng gói để kịp chuyến hàng về xuôi bán cho các chợ đầu mối.

Anh Trần Xuân Cường, thương lái đến từ tỉnh Phú Thọ, chia sẻ: Tôi thu mua mận ở xã Chiềng Cọ khoảng 5 năm nay. Trung bình mỗi ngày thu mua khoảng 1,5-2 tấn quả. Năm nay, quả mận đều, đẹp hơn nên giá mua cao hơn các năm trước. So với các địa phương khác, quả mận tam hoa ở Chiềng Cọ ngon, giòn hơn, được thị trường ưa chuộng. Từ đầu vụ đến nay, chúng tôi thu mua khoảng 80 tấn quả, với giá giao động từ 10.000 -27.000 đồng/kg, tùy loại.

Cũng là địa phương trồng mận có tiếng ở Thành phố, xã Chiềng Đen hiện có trên 500 ha mận tam hoa, sản lượng khoảng 5.000 tấn. Cây mận tam hoa ở đây thường trồng xen với cây cà phê. Do thời tiết ở đây nắng nóng hơn nên mận tam hoa thường chín sớm, thời điểm này đang vào cuối vụ thu hoạch. Toàn xã có hơn 20 điểm thu mua mận của các hộ dân liên kết với các thương lái trong và ngoài tỉnh, đảm bảo tiêu thụ mận cho bà con.

Gia đình chị Tòng Thị Thân, bản Trung Tâm, xã Chiềng Đen là cơ sở thu mua mận lâu năm ở xã, tâm sự: Vào đầu vụ, giá mận dao động từ 20-25.000 đồng/kg, cuối vụ quả nhỏ hơn nên gia đình thu mua với giá 5.000 - 10.000 đồng/kg, tùy loại. Trung bình mỗi ngày tôi thu mua 2-3 tấn mận, cung cấp cho các thương lái các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hà Nội.

Thành phố Sơn La hiện có 2.246 ha mận, sản lượng đạt 20.000 tấn. Trong đó, có khoảng trên 1.000 ha mận tam hoa, năng suất trung bình đạt 8-10 tấn/ha; sản lượng gần 10.000 tấn/năm. Mận tam hoa còn gọi là mận cơm, khi mận còn xanh có vị chua thanh, mận chín chuyển dần sang sắc đỏ đậm, vị ngọt. So với mận hậu, mận tam hoa thường chín sớm hơn, thời gian cho thu hoạch từ tháng 3 đến đầu tháng 5 hằng năm.

Ông Nguyễn Văn Thản, Phó Chủ tịch UBND Thành phố, cho biết: Hằng năm, Thành phố đã chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp phối hợp với các xã tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc cây mận tam hoa. Những năm gần đây, nhiều hộ gia đình đã chủ động nước tưới, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, chăm sóc, cải tạo, góp phần tăng năng suất, chất lượng quả, đáp ứng ngày càng cao của thị trường. Người nông dân cũng tích cực quảng bá, giới thiệu sản phẩm, chủ động tìm kiếm đối tác tiêu thụ, nhiều lao động địa phương, giúp họ có thu nhập ổn định từ trồng mận.

Thời điểm này, chuẩn bị vào dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5, nhiều vườn mận ở các xã trên địa bàn Thành phố mở cửa đón du khách đến tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm hái mận trực tiếp tại vườn. Đến với thành phố Sơn La vào mùa mận chín, du khách đừng bỏ lỡ cơ hội được đắm chìm trong không gian yên bình, trong lành, tận hưởng hương vị của trái cây tươi ngon, an toàn và trải nghiệm văn hóa, ẩm thực độc đáo của đồng bào các dân tộc Sơn La.