Trung Quốc gia tăng quy định trong nhập khẩu nông sản, doanh nghiệp Việt phải làm gì?
(DNTO) - Từ 1/1/2022, Trung Quốc sẽ tăng cường siết chặt điều kiện nhập khẩu nông sản; nhiều biện pháp quản lý an toàn thực phẩm nhập khẩu sẽ được thực thi. Do đó, doanh nghiệp phải thay đổi nhận thức, cách tiếp cận để chủ động nắm bắt thông tin thị trường xuất khẩu, thích ứng với quy định mới.
Nhiều quy định mới từ Trung Quốc
Chia sẻ thông tin về những quy định trong xuất khẩu nông sản, thực phẩm sang thị trường Trung Quốc, đặc biệt là quy định mới về an toàn thực phẩm (Lệnh 249) và đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nhập khẩu vào Trung Quốc (Lệnh 248), ngày 6/11, tại Diễn đàn “Chia sẻ thông tin, thích ứng với quy định mới trong xuất khẩu nông sản, thực phẩm vào thị trường Trung Quốc”, ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục phó Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN&PTNT cho biết, phía Trung Quốc đang ngày càng kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là giao thương tiểu ngạch, cùng với đó là yêu cầu đàm phán mở cửa đối với từng loại sản phẩm.
Ngoài ra, phía Trung Quốc đang quản lý sản phẩm nhập khẩu theo hình thức nghị định thư và yêu cầu khai báo mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.
Đáng chú ý, danh mục sinh vật gây hại thực vật của Trung Quốc đưa ra có 500 loài, trong đó có nhiều loài sinh vật gây hại phổ biến, thường đi theo các loại quả xuất khẩu tươi của Việt Nam. “Do đó, các doanh nghiệp cần chú ý để thực hiện biện pháp loại bỏ trước khi xuất khẩu”, ông Đạt nhấn mạnh.
Khẳng định Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính, TS. Ngô Xuân Nam, Phó giám đốc Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về Vệ sinh Dịch tễ và Kiểm dịch động thực vật Việt Nam (SPS), cho hay, thời gian gần đây Trung Quốc cũng gia tăng các quy định nhập khẩu. Theo thống kê của Văn phòng SPS Việt Nam, từ tháng 1 tới tháng 10/2021, có tới 42 thông báo thay đổi liên quan tới an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật của Trung Quốc.
"Trung Quốc đang gia tăng các quy định nên các doanh nghiệp phải lưu ý vấn đề an toàn thực phẩm, cần thay đổi nhận thức, cách làm để đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu như an toàn thực phẩm, nguồn gốc, bao bì nhãn mác... đồng thời chủ động nắm bắt thông tin từ các đầu mối như Văn phòng SPS Việt Nam", ông Nam nói.
Xét tổng thể, hai Lệnh 248, 249 không tác động nhiều đến các doanh nghiệp nông nghiệp. Ông Lê Thanh Hòa, Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, Phó cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản cho biết, Lệnh 248 chỉ yêu cầu đăng ký với những doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm vào Trung Quốc. Những doanh nghiệp xuất khẩu nguyên liệu đầu vào không chịu áp dụng này.
Ông Lê Thanh Hòa thông tin thêm, những doanh nghiệp chưa kịp đăng ký trước ngày 1/11/2021 thì sẽ đăng ký theo quy định có liên quan tại Điều 8 của Lệnh 248. Ông cũng khuyên các doanh nghiệp, nếu có nhu cầu xuất khẩu thực phẩm sang Trung Quốc trong tương lai, cũng nên sớm đăng ký để các cơ quan có thẩm quyền tổng hợp, gửi danh sách sang Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Với Lệnh 249, ông Hòa phân tích, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về an toàn thực phẩm ngay cả khi sản phẩm đã xuất khẩu sang Trung Quốc. Do đó, ông lưu ý các doanh nghiệp lựa chọn những đối tác đảm bảo, tin cậy nhằm giúp việc lưu trữ hồ sơ (tối thiểu 6 tháng), bên cạnh các yếu tố như kho bãi, vận chuyển.
Ông Hòa cũng khuyến nghị doanh nghiệp các vấn đề về vệ sinh khi chế biến, đóng gói thực phẩm như: Đi găng tay lúc sản xuất, có quy định rõ ràng với kho, nhà xưởng, chọn các nhà cung cấp nguyên liệu rõ ràng, minh bạch, có thể truy xuất được nguồn gốc.
“Những yêu cầu từ phía Trung Quốc đang dần tiệm cận với những nước phát triển. Vì thế, doanh nghiệp cần lưu ý tuân thủ nghiêm ngặt các quy định trong Lệnh 248, 249, tránh bị ngưng trệ việc xuất khẩu”, ông Hòa nhấn mạnh.
Cơ hội cho doanh nghiệp Việt thể hiện mình
Chia sẻ tại diễn đàn, bà Nguyễn Lan Hương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp Quốc tế Hoa Việt bày tỏ: “Đến hôm nay chúng tôi mới biết, nếu trong cơ sở kinh doanh có nuôi chó thì vi phạm quy định về an toàn thực phẩm của Trung Quốc. Tôi thấy hầu như các nhà máy đều nuôi chó, thậm chí có chỗ đông nhất có đến hơn 20 con làm nhiệm vụ bảo vệ và tới đây, các doanh nghiệp cũng phải chú ý vấn đề này”, bà Hương nói.
Nhìn ở góc độ tích cực, Bà Hương cho rằng, Lệnh 248, Lệnh 249 và các yêu cầu mới Tổng cục Hải quan Trung Quốc đưa ra là hoàn toàn xác đáng, cũng là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam thể hiện, khẳng định chính mình.
Theo bà Hương, Trung Quốc là thị trường tiêu dùng rất lớn, cả thế giới thèm muốn chứ không chỉ riêng chúng ta. “Công ty chúng tôi xuất khẩu chuối sang thị trường Trung Quốc từ năm 2013 nhưng chắc chắn không ai biết chúng tôi kinh doanh chuối. Bởi, các nhà nhập khẩu Trung Quốc sau khi mua hàng của chúng tôi, liền đóng gói dưới nhãn mác của họ trước khi phân phối ra thị trường", bà Hương nêu thực tế.
"Những lệnh mới của Trung Quốc sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam được thể hiện mình trên bao bì đóng gói. Đây chính là cơ hội để chúng ta làm thương hiệu cho nông sản Việt Nam tại thị trường Trung Quốc", bà Hương cho hay.
Đồng quan điểm, bà Ngô Tường Vy, Phó tổng giám đốc Công ty Chánh Thu cho rằng những quy định mới của thị trường Trung Quốc là tín hiệu khiến tư duy sản xuất nông sản của Việt Nam phải thay đổi theo chiều hướng tích cực hơn. Để xuất khẩu được thì các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phải đảm bảo các tiêu chuẩn mà phía đối tác đưa ra một cách thực sự.
"Các cơ quan quản lý nên điều phối, thông báo cho sở NN&PTNT các tỉnh để khảo sát các doanh nghiệp, các cơ sở đã có mã số trước khi phía Trung Quốc thực hiện kiểm tra trực tuyến", bà Vy đề xuất.
Thành lập tổ hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện quy định mới của Trung Quốc
Ông Phan Văn Tấn, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận cho hay, hiện các doanh nghiệp mới xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Trung Quốc vẫn còn lúng túng với các quy định mới của Lệnh 248. Cán bộ tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn các thủ tục theo quy định của 2 lệnh này cũng còn nhiều bất cập.
Theo đó, để kịp thời hướng dẫn cho địa phương, doanh nghiệp chủ động nắm bắt quy định mới, ông Lê Bá Anh, Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thuỷ sản cho rằng, Ban Chỉ đạo thị trường cần thành lập tổ hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện quy định mới của Trung Quốc, thường trực là Văn phòng SPS Việt Nam; ứng dụng đăng ký trực tuyến cho các doanh nghiệp; đẩy mạnh áp dụng kiểm tra chứng nhận xuất khẩu trực tuyến, chứng nhận ký số...
Nêu quan điểm của mình, bà Nguyễn Lan Hương, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần nông nghiệp quốc tế Hoa Việt, kiến nghị cơ quan quản lý cần thành lập tổ công tác hướng dẫn kỹ thuật cho doanh nghiệp, có thể thu phí, doanh nghiệp sẵn sàng trả phí để nhận được sự hướng dẫn chi tiết. Nhưng trước mắt cần có bộ tài liệu hướng dẫn cụ thể của nước nhập khẩu cho các doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, theo ông Ngô Xuân Nam, Văn phòng SPS Việt Nam và các cơ quan chuyên môn cần tăng cường thông tin đến doanh nghiệp, cần sự phối hợp vào cuộc của các bên liên quan trong chuỗi liên kết để chủ động thích ứng với các quy định của thị trường; số hoá dữ liệu doanh nghiệp.
Đồng thời, địa phương cần chuẩn bị tốt các điều kiện về vùng trồng, nuôi, các doanh nghiệp chế biến, đóng gói xuất khẩu để chuẩn bị cho việc kiểm tra đánh giá trong mở cửa thị trường hoặc thanh tra của đối tác.
Doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng cũng chủ động nắm bắt thông tin, phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan. Đặc biệt, cơ quan chức năng cần tăng cường việc thanh tra và giám sát đối với các doanh nghiệp vi phạm cảnh báo.
Ông Ngô Xuân Nam cũng đề nghị các doanh nghiệp có nhu cầu xuất khẩu vào Trung Quốc tiếp tục đăng ký cũng như kiểm tra thông tin đăng ký tại website của Văn phòng SPS Việt Nam.