Thứ bảy, 30/09/2023

TP HÀ NỘI _°C /_% weather

Doanh Nhân Trẻ
Doanh Nhân Trẻ

Doanh Nhân Trẻ

  • Click để copy

PGS.TS Trần Đình Thiên chỉ ra nghịch lý: Nền kinh tế 'khát vốn' nhưng khó hấp thụ vốn

Hồng Gấm
- 11:23, 19/09/2023

(DNTO) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, quá trình phát triển kinh tế của Việt Nam thường chứa đựng “nghịch lý”: Doanh nghiệp Việt giỏi chống chịu, "sống dai" nhưng chậm lớn; nền kinh tế “khát vốn” nhưng lại khó hấp thụ vốn; tăng trưởng GDP cao nhưng lạm phát thấp; lạm phát thấp nhưng lãi suất cao...

PGS.TS Trần Đình Thiên chỉ ra những ''nghịch lý'' của kinh tế Việt Nam. Ảnh: TL.

PGS.TS Trần Đình Thiên chỉ ra những ''nghịch lý'' của kinh tế Việt Nam. Ảnh: TL.

Nhiều động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế trong 8 tháng đầu năm 2023 đang có dấu hiệu chậm lại, thậm chí suy giảm và đang chịu áp lực rất lớn từ bên ngoài. Đặc biệt, sức chống chịu của nhiều doanh nghiệp đã tới hạn…

Tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 3,72%, gần thấp nhất trong 12 năm trở lại đây, tạo áp lực rất lớn về tăng trưởng GDP cho 2 quý còn lại của năm, việc đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2023, giai đoạn 5 năm 2021-2025 và cả thời kỳ chiến lược 2021-2030 trở nên hết sức khó khăn. Một số hạn chế trong xuất khẩu hàng hóa, thu hút FDI, đầu tư công, khu vực công nghiệp và xây dựng, tiêu dùng, dịch vụ, đất nước đang đứng trước rất nhiều khó khăn, thử thách… Đây đều là những vấn đề vừa cơ bản, dài hạn, vừa mang tính thời sự, cấp bách, đòi hỏi phải có giải pháp ứng phó ngay trong ngắn hạn và giải pháp căn cơ có tầm chiến lược lâu dài.

Trình bày tham luận tại Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam năm 2023 chính thức khai mạc, đồng thời tiến hành thảo luận Chuyên đề 1 với chủ đề: ‘’Tăng cường nội lực, khơi thông nguồn lực, hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó’’, sáng 19/9, PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: “Việt Nam là ngôi sao ngược gió”, bởi cùng trong bối cảnh phát triển chung, Việt Nam ở trong một tình thế phát triển có nhiều nét khác biệt, thậm chí khác thường. 

“Sự khác biệt này vừa tốt, nhưng cũng có vấn đề, phải bóc tách nhìn ra, thì mới có được những giải pháp khác thường”, TS. Trần Đình Thiên lý giải.

Đầu tiên ông Thiên chỉ rõ, sự khác biệt cũng xuất hiện ngay trong năm này, đó là tăng trưởng cao, lạm phát thấp, doanh nghiệp Việt Nam có khả năng chống chịu tốt nhưng "chậm lớn", "chậm trưởng thành".

“Hiếm có doanh nghiệp nước nào như doanh nghiệp Việt Nam có thể chịu đựng lãi suất trường kỳ kéo dài 10-13%/ năm. Trong bối cảnh nhiều bất lợi, chi phí vốn cao, doanh nghiệp Việt Nam vẫn trụ vững được. Tuy nhiên vấn đề là doanh nghiệp Việt lại chậm lớn, tuổi thọ thấp”, ông Thiên nói.

Đồng thời nhấn mạnh: Đây là nghịch lý đầu tiên, cần phải giải mã. Chính sự “khô hạn vốn” của nền kinh tế, của khu vực nội địa do sự khác biệt này chưa được nghiên cứu một cách thấu đáo. Theo TS. Thiên, tăng trưởng GDP cao trong điều kiện lạm phát thấp được duy trì suốt mấy năm qua, trong tình trạng doanh nghiệp Việt Nam“bị khát vốn” cao độ, gây tác động tiêu cực không nhỏ đến nỗ lực tăng trưởng.

Nhìn dài hạn hơn, ông Thiên nhận diện thêm nghịch lý cần phải nghiên cứu thấu đáo. Như, nền kinh tế được cho là tốt, nhưng động lực tăng trưởng suy giảm và kéo dài. Cứ 10-12 năm, tốc độ tăng trưởng bình quân giảm đi 1%.  

“Chúng ta đã không làm được yêu cầu tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước. Theo tôi, nguyên nhân là do động lực bên trong có vấn đề. Nhiều nhà khoa học đã cảnh báo, nhưng báo cáo các đồng chí lãnh đạo, cần phải nghiên cứu thấu đáo nguyên nhân này”, TS. Thiên gửi kiến nghị.  

Nghịch lý tiếp theo, theo PGS.TS Trần Đình Thiên là tình trạng đất nước thừa tiền nhưng thiếu vốn. Đặc biệt, ông Thiên là tình trạng “đầu tàu chạy chậm hơn toa tàu” khi nhắc đến TP.HCM và Đông Nam Bộ 10-15 năm qua tốc độ tăng trưởng của vùng này đang xuống thấp. Nguồn lực tư nhân cả nội địa và FDI vào khu vực này vẫn cao nhất cả nước nhưng tăng trưởng lại suy giảm. Ông đề nghị cần làm rõ vấn đề này.  

“Để nền kinh tế phát triển, không được phép để các nguồn lực là căn nguyên “bất động hóa” các nguồn lực, làm cho chúng không thể chuyển hóa thành “động lực phát triển”, dẫn tới chỗ cơ thể kinh tế bị suy yếu, bị tổn thương và bất ổn", TS. Thiên nhấn mạnh. 

Theo đó, để bảo đảm lưu thông các nguồn lực trong nền kinh tế thị trường, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng, phải hạn chế phân bổ nguồn lực theo cơ chế “xin – cho”, “hành chính”; ưu tiên thúc đẩy phát triển các thị trường, đặc biệt là các thị trường “đầu vào”, tạo cơ sở để việc phân phối các nguồn lực diễn ra theo đúng nguyên tắc thị trường (cạnh tranh). Các thị trường đầu vào càng đồng bộ, hiệu quả phát triển càng cao.

Ông Thiên nhấn mạnh, cần đảm bảo hạ tầng thông suốt, cơ chế thông thoáng, vận hành thông minh. Đó là những đúc kết mang tính nguyên tắc – nguyên lý, nhưng thực chất là trực tiếp hướng tới giải quyết những vấn đề căn cốt đang đặt ra cho cho nền kinh tế Việt Nam ở khía cạnh tạo động lực và giải phóng năng lực phát triển.

Đồng thời cho rằng, để giải quyết nhiệm vụ đó, định hướng ưu tiên được nhằm vào chính là phát triển đúng hướng và đúng cách các thị trường; xây dựng một bộ máy quản trị và điều hành phát triển thông minh, biết dựa vào thị trường và có trách nhiệm. 

Cũng theo ông Thiên, dưới những áp lực mạnh mẽ của thực tiễn, trong sự đồng thuận phối hợp của Quốc hội, trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã có những thay đổi mạnh mẽ trong cách tiếp cận chính sách và giải pháp để cải thiện tình hình. Nhiệm vụ là định hình một khung khổ chính sách định hướng “bình thường mới” để thích ứng. Trong những điều kiện đặc biệt khó khăn “hậu Covid” của nền kinh tế thế giới lẫn kinh tế Việt Nam, đây là nhiệm vụ có tính thách thức rất cao. 

Trên thực tế, quy trình xây dựng và thực chất của các chính sách và giải pháp mà Chính phủ – Quốc hội thực thi thời gian gần đây, rõ nhất là từ nửa sau năm 2022 đến nay, được triển khai theo tinh thần “tình thế bất thường, giải pháp phải khác thường”. Cách tiếp cận này thể hiện đúng nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, đã và đang phát huy hiệu quả tích cực ở những mức độ khác nhau, tạo động thái phục hồi và tăng trưởng tích cực cho nền kinh tế trong hoàn cảnh vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức bủa vây.

Cùng với đó, trong thời gian gần đây, bên cạnh những nỗ lực “chỉnh sửa, tháo gỡ, thay đổi” những trói buộc và cản trở của hệ thống cơ chế, chính sách hiện tồn, Đảng và Nhà nước còn tích cực nhận diện và định hình chân dung mới của nền kinh tế theo nguyên tắc “hướng tới tương lai”, trên cơ sở đó, định hướng xây dựng các nguồn lực và động lực phát triển mới chủ yếu cho nền nền kinh tế.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, cách lựa chọn đường lối này là đúng đắn, và cần phải coi đây là cách thức ngày càng chủ đạo để xây dựng và phát triển năng lực quốc gia. Việc Chính phủ đưa ra cam kết Việt Nam sẽ đạt mục tiêu “zero carbon” vào năm 2050 tại Hội nghị COP 26 là một minh chứng điển hình cho tầm nhìn và cách tiếp cận phát triển mới của Việt Nam – đi sau những nỗ lực vượt trước để “tiến kịp thế giới, tiến cùng thời đại”.

Đây là cách đặt nhiệm vụ theo kiểu “tạo thách thức chính mình”, còn mới mẻ ở Việt Nam. Nếu triển khai được, cách làm này, chứa đựng trong nó hạt nhân của tinh thần cạnh tranh và hệ thống khuyến khích hoạt động mang tính thị trường sẽ tạo đột phá mạnh mẽ trong phương thức hoạt động của bộ máy.

"Không có gì thừa khi khẳng định lại: Bảo đảm để các nguồn lực lưu thông thông suốt là yếu tố quyết định hiệu quả của nền kinh tế và của doanh nghiệp", TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh.

Tin khác

Thời sự - Chính trị
Đi qua 2/3 chặng đường của năm 2023, cộng đồng doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, những tín hiệu đáng mừng nhìn từ hoạt động đăng ký kinh doanh cũng như đà tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước cho thấy dấu hiệu hồi phục của nền kinh tế đang dần rõ nét hơn.
13 giờ
Thời sự - Chính trị
Chính phủ đang nỗ lực và quyết liệt hơn trong đầu tư công để hoàn thành ít nhất 95% kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 (kế hoạch Quốc hội là 711.684 tỷ đồng).
2 ngày
Thời sự - Chính trị
Trong nước, giải ngân vốn đầu tư công và những yếu kém mang tính cơ cấu của nền kinh tế là nguy cơ chính dẫn tới suy giảm tăng trưởng. Bên ngoài, kinh tế toàn cầu tăng chậm lại đáng kể và Trung Quốc phục hồi kém có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu, sản xuất và việc làm của Việt Nam.
2 ngày
Thời sự - Chính trị
8/12 dự án thua lỗ, chậm tiến độ của ngành Công thương đã có phương án xử lý. Còn 4 dự án đã trình Thủ tướng Chính phủ 3 phương án xử lý, chờ báo cáo Bộ Chính trị.
3 ngày
Thời sự - Chính trị
Xứng danh “Kỳ quan miền nhiệt đới”, thành phố bán đảo MerryLand Quy Nhơn là nơi hội tụ của nhiều sự kiện thể thao, văn hóa nghệ thuật, giải trí tầm cỡ, thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách và người dân địa phương. MerryLand Quy Nhơn cũng được kỳ vọng sẽ trở thành điểm đến của những lễ hội quy mô quốc tế trong tương lai gần.
4 ngày
Thời sự - Chính trị
Giá cả dao động đã mang lại rất nhiều lợi ích cho người tiêu dùng cũng như doanh nghiệp, nhưng nó vẫn là một chủ đề gây tranh cãi. Đặc biệt là khi vẫn tồn tại một "vết nhơ" trong ngành bán vé sự kiện.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Theo các chuyên gia, khi chuyển sang điện xanh, việc tăng giá điện sẽ không tránh khỏi. Người dân, doanh nghiệp phải sớm có phương án sử dụng hợp lý và sẵn sàng chấp nhận. Cơ quan quản lý phải phải xem xét lộ trình để tránh gây xáo trộn trong đời sống kinh tế - xã hội.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Bà Lê Hồng Thủy Tiên, Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPP Group) cho rằng, không phải doanh nghiệp Việt muốn chậm lớn, có rất nhiều doanh nghiệp chân chính muốn lớn và trưởng thành một cách bài bản nhưng bị vướng cơ chế, thiếu các chính sách mang tính chiến lược, bền vững.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Lượng hóa các động lực tăng trưởng mới, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, dù khơi thông các nguồn lực, giải ngân hết 95% vốn đầu tư công, dự báo kinh tế năm nay cao nhất đạt 6%, tức không đạt mục tiêu 6,5%.
1 tuần
Văn hoá - Xã hội
Đi lên từ con số 0, chỉ sau một đêm Quang Hà đã vụt sáng thành sao khi được ghi nhận với bản hit Ngỡ.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, quá trình phát triển kinh tế của Việt Nam thường chứa đựng “nghịch lý”: Doanh nghiệp Việt giỏi chống chịu, "sống dai" nhưng chậm lớn; nền kinh tế “khát vốn” nhưng lại khó hấp thụ vốn; tăng trưởng GDP cao nhưng lạm phát thấp; lạm phát thấp nhưng lãi suất cao...
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Các chuyên gia nhận định, CASA cải thiện phản ánh từ việc chính sách tiền tệ nới lỏng đang phát huy tác dụng. Tài khoản thanh toán "rủng rỉnh" hơn so với trước đây và tính thanh khoản của nền kinh tế dần hồi phục. Tỷ lệ CASA có thể đã tạo đáy, liệu sẽ "lội ngược dòng" trở lại thời hoàng kim thời gian tới?
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Theo chuyên gia, nhiều nhà đầu tư lo ngại việc Bộ Công thương giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tính toán khung giá điện khó đảm bảo tính khách quan.
1 tuần
Thời sự - Chính trị
Thủ tướng yêu cầu tổng rà soát, kiểm tra an toàn PCCC tại các chung cư, nhà ở nhiều căn hộ, cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao... có nguy cơ cháy, nổ cao để đánh giá thực trạng, có ngay các giải pháp hạn chế xảy ra cháy, nổ...
2 tuần
Thời sự - Chính trị
Chiều 12/9, tại Thanh Hóa, Hội Doanh nhân trẻ tỉnh tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động Hội khoá VI, triển khai kế hoạch tổ chức Đại hội lần thứ VII, nhiệm kỳ 2023-2028.
2 tuần