Chiến tranh kéo dài đến tháng thứ 3 đã làm gián đoạn việc sản xuất lúa mì ở Ukraine và Nga, hai quốc gia cung cấp chính loại lương thực này ra thế giới. Giao tranh chiến sự và tình trạng phong tỏa ở Biển Đen cũng làm tắc nghẽn con đường vận chuyển ngũ cốc. Bồi thêm khó khăn vào thảm cảnh thiếu hụt vừa kể là vụ thu hoạch kém ở Trung Quốc, đợt nắng nóng hoành hành Ấn Độ và hạn hán tại nhiều nước. Tất cả đã khiến nguồn cung toàn cầu loại lương thực thiết yếu này càng thêm khó khăn.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, Ấn Độ chiếm khoảng 10% trữ lượng ngũ cốc thế giới. Đây là một lượng thặng dư lớn đến từ việc nước này trợ cấp dồi dào cho nông dân. Trong nhiều tháng qua, xứ Ấn được xem là quốc gia có khả năng bù đắp sự thiếu hụt nguồn cung loại lương thực này cho toàn cầu. Lệnh cấm xuất khẩu lúa mì do Bộ Thương mại nước này vừa thông báo xem ra khá khác so với những tuyên bố trước đó của Thủ tướng Narendra Modi, là sẵn sàng cung cấp cho thế giới từ nguồn dự trữ quốc gia. Chưa hết, ông còn kêu gọi các nhà sản xuất lúa mì trong nước nắm bắt cơ hội, đồng thời khuyên các quan chức và tổ chức tài chính quốc gia nên hỗ trợ các nhà xuất khẩu!

Tuy nhiên, theo các chuyên gia nông nghiệp, đợt nắng nóng tiếp diễn kéo dài và nhiệt độ tăng cao xem ra đã ảnh hưởng xấu cho vụ thu hoạch năm nay. Đây có thể là nguyên nhân khiến chính phủ thay đổi hướng đi và áp đặt lệnh cấm xuất khẩu loại lương thực này. Còn theo Bộ Thương mại, việc xuất khẩu lúa mì bị cấm đột ngột là do giá cây trồng bất ngờ tăng đột biến, đe dọa an ninh lương thực của chính nước sở tại. Tuy nhiên thông báo cũng mở một cửa hở nhỏ, là xuất khẩu với mức hạn chế sẽ được phép thực thi theo yêu cầu của từng chính phủ các nước có nguồn cung cấp lương thực dễ bị tổn thương.

Lệnh cấm xuất khẩu của xứ Ấn này có thể là một đòn giáng mạnh thêm vào các tổ chức quốc tế vốn đang nỗ lực chống lại mối đe dọa ngày càng gia tăng của nạn đói trên diện rộng. Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc phải lên tiếng cảnh báo, sẽ có thêm 47 triệu người có thể lâm cảnh đói ăn do ảnh hưởng của chiến tranh cộng thêm tác hại từ cuộc khủng hoảng giá lương thực tăng cao và thiếu phân bón hiện tại.

Ngay đầu tháng 5 này, dự tính khai thác kho dự trữ của đất nước nhằm giảm bớt sự thiếu hụt kể trên đã được đưa ra. Ngay cả Chương trình Lương thực Thế giới cũng lên tiếng kêu gọi các nước không ban hành lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc, bởi động thái đó có thể đẩy giá mặt hàng tăng vọt đồng thời cũng khiến khả năng cung cấp bị suy giảm trầm trọng.

Như thế, qua thông báo trên, nhận xét trước đây của chính phủ về việc muốn cung cấp lúa mì cho các nước có nhu cầu nay xem ra mâu thuẫn. Quyết định ấy có vẻ sẽ không được nông dân Ấn tán thành, bởi lệnh cấm ảnh hưởng nhiều đến các hộ trồng lúa mì, những vùng vốn gần đây đã được hưởng lợi lớn từ giá và nhu cầu tăng cao. Hệ lụy hóa ra giờ đây chính những lao động trực tiếp trồng trọt lại thành nạn nhân phải trả giá!